I. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH CHIA TÁCH HUYỆN NGỌC HIỂN

Huyện Ngọc Hiển được chia tách theo Nghị định số 138/2003/NĐ-CP ngày 17/11/2003 của Chính phủ. Theo Nghị định này, huyện Ngọc Hiển được chia thành 02 huyện là Năm Căn và Ngọc Hiển, Huyện Ngọc Hiển có trung tâm hành chính đặt tại ấp Kiến Vàng, xã Tân Ân (nay là Khóm 8, thị trấn Rạch Gốc). Đồng thời, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Cà Mau ban hành Quyết định thành lập Ban Chấp hành Đảng bộ huyện lâm thời gồm 21 đồng chí. Ngày 01/01/2004, Huyện ủy lâm thời chính thức ra mắt và đi vào hoạt động. Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính, huyện Ngọc Hiển có tổng diện tích tự nhiên là 74.329,87 ha, dân số 77.289 nhân khẩu, gồm 6 xã[1]. Đến năm 2009, Chính phủ ban hành Nghị quyết thành lập thị trấn Rạch Gốc, tách ra từ xã Tân Ân.

Là huyện có vị trí địa lý đặc biệt - nơi địa đầu cực nam của Tổ quốc, có ba mặt giáp biển với tiềm năng thiên nhiên, rừng, biển, cùng truyền thống cách mạng hào hùng qua 02 cuộc kháng chiến chống thực dân pháp và đế quốc Mỹ, với nhiều dấu mốc lịch sử tiêu biểu như Khởi nghĩa Hòn Khoai năm 1940, là điểm xuất phát cũng là “bến cảng” an toàn tiếp nhận vũ khí từ miền bắc chi viện cho chiến trường miền nam trong kháng chiến chống Mỹ góp phần to lớn cho công cuộc giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; Đảng bộ, quân và dân huyện Ngọc Hiển luôn cần cù, sáng tạo, đoàn kết, đồng lòng trong thực hiện công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với những thành tích vẻ vang đó huyện Ngọc Hiển đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân[2].

Khi mới chia tách, huyện Ngọc Hiển phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức. Quy mô kinh tế nhỏ, chủ yếu là khai thác và nuôi trồng thủy sản, công nghiệp, thương mại và dịch vụ mới hình thành, kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội còn yếu kém, nhất là giao thông đường bộ, hoạt động đi lại, vận chuyển chủ yếu bằng phương tiện thủy; tỷ lệ hộ nghèo cao, đời sống vật chất và tinh thần của người dân còn nhiều khó khăn; chất lượng nguồn nhân lực rất thấp, trình độ chuyên môn, chính trị của đội ngũ cán bộ công chức hạn chế… Bên cạnh đó, điều kiện đi lại, làm việc, chỗ ở của cán bộ, công chức, viên chức, chiến sĩ đều rất khó khăn, thiếu thốn. Song với sự quan tâm, hỗ trợ rất lớn từ Trung ương và tỉnh, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Ngọc Hiển đã nổ lực phấn đấu không ngừng, huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, chung sức, chung lòng, năng động, vận dụng sáng tạo trong tổ chức thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, cấp ủy các cấp, chính sách pháp luật của Nhà nước, tận dụng cơ hội, khai thác tiềm năng, lợi thế, đạt được những kết quả quan trọng trên tất cả lĩnh vực.

B. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA HUYỆN NGỌC HIỂN QUA 20 NĂM XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN

I. LĨNH VỰC KINH TẾ

Kinh tế huyện nhà luôn duy trì tốc độ tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực và đúng hướng, giảm dần tỷ trọng Ngư – Lâm – Nông nghiệp, tăng tỷ trọng Công nghiệp, Xây dựng và Dịch vụ. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 2.947 tỷ đồng, tăng gấp 21,3 lần. Thu nhập bình quân đầu người năm 2022 đạt 53,9 triệu đồng/người/năm, tăng gấp 7,7 lần.

Kinh tế thủy sản vẫn là kinh tế mũi nhọn của huyện và phát triển phù hợp với cơ cấu ngành kinh tế nông nghiệp của tỉnh. Sản xuất thủy sản phát triển theo hướng đa canh, đa dạng hóa sản phẩm, phát huy được thế mạnh, năng suất, sản lượng thủy sản ngày càng tăng. Tổng sản lượng thủy sản đến năm 2023 đạt 73.000 tấn, tăng bình quân 5,03%/năm[3]. Nuôi trồng thủy sản đã có sự chuyển dịch từ nuôi quảng canh truyền thống chuyển đổi sang nuôi tôm sinh thái, ước đến cuối năm 2023, diện tích được chứng nhận quốc tế là 21.476ha, loại hình nuôi quảng canh cải tiến phát triển với 13.825 ha, tăng 325 ha và nuôi thâm canh 369 ha. Hình thức nuôi xen canh các loài thủy sản và nuôi ven sông, ven biển cũng được chú trọng góp phần gia tăng sản lượng thủy sản và tăng trưởng kinh tế. Khai thác thủy sản phát triển ổn định,[4] nhiều tàu cá được ngư dân quan tâm đầu tư, nâng cấp hoạt động khai thác xa bờ. Sản lượng khai thác thủy sản đến nay đạt 31.100 tấn/năm, bình quân tăng 3,7%/năm.

Sản xuất giống thủy sản được sắp xếp theo hướng nâng cao chất lượng, hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác. Năm 2016 huyện đã kêu gọi đầu tư khu sản xuất giống tập trung (Tập đoàn Việt – Úc) với quy mô 117 ha. đến nay, toàn huyện có 142 cơ sở sản xuất giống mỗi năm xuất trại khoảng 13 tỷ con, tăng gấp 10 lần so với năm 2004.

Diện tích rừng tập trung ổn định và đạt tỷ lệ che phủ 50,26% (tăng 2,3% so với năm 2004). Tài nguyên rừng đã tạo điều kiện thuận lợi để huyện phát triển nuôi tôm sinh thái và du lịch cộng đồng. Chăn nuôi, trồng trọt được người dân tận dụng cải thiện, nâng cao hiệu quả kinh tế gia đình, có một số mô hình chăn nuôi mới mang lại hiệu quả kinh tế[5],

Công nghiệp, thương mại, dịch vụ được hình thành và có bước phát triển huyện đã quy hoạch 02 cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn thị trấn Rạch Gốc với diện tích 93 ha. Hiện đã có một số nhà máy, cơ sở chế biến bột cá, chế biến thủy sản, sản xuất nước đá… đã và đang hoạt động có hiệu quả; có 07 cơ sở chế biến sản phẩm địa phương được bảo hộ sở hữu trí tuệ và nhiều cơ sở sản xuất, chế biến tục hình thành và phát triển gắn với phát triển sản phẩm OCOP, hiện huyện đã có 20 sản phẩm đạt chứng nhận 03 sao và 01 sản phẩm đạt chứng nhận 04 sao. Đặc biệt những năm gần đây, đã thu hút được 12 dự án điện gió đăng ký đầu tư với nguồn vốn trên 13.000 tỷ đồng, trong đó, có 04 dự án, với công suất 650MW được cấp phép đầu tư[6].

Mạng lưới chợ nông thôn được bố trí xây dựng, nâng cấp theo quy hoạch[7]; hàng hóa cung ứng trên thị trường đa dạng và phong phú, mạng lưới phân phối được mở rộng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của dân cư. Các hoạt động bưu chính - viễn thông tiếp tục phát triển nhanh, trong cung cấp các dịch vụ, hệ thống truyền dẫn và mạng internet được mở rộng phạm vi phủ tới 100% xã, thị trấn. Hoạt động tài chính, tín dụng phát triển ổn định, dư nợ cho vay của các tổ chức tín dụng tăng 16 lần so với năm 2004.

Dịch vụ du lịch có bước phát triển đáng kể, xây dựng Du lịch Đất Mũi trở thành điểm du lịch địa lý nổi tiếng trong cả nước. Hạ tầng du lịch được quan tâm đầu tư, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, có nhiều công trình văn hóa du lịch đặc trưng, nổi bật được đầu tư và đưa vào khai thác[8] tạo điểm nhấn riêng có cho du lịch địa phương. Hoạt động du lịch cộng đồng được hình thành và hoạt động có hiệu quả, đến nay đã có 09 hộ làm du lịch cộng đồng với nhiều sản phẩm phục vụ đa dạng, phong phú, hấp dẫn. Cuối năm 2023, huyện đã thu hút 750.000 lượt khách đến tham quan du lịch, doanh thu đạt 487,5 tỷ đồng, khách du lịch tăng bình quân 6%/năm.

Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được cải thiện đáng kể: 20 năm qua, huyện đã đầu tư 1.032 dự án, công trình hạ tầng với tổng số vốn hơn 2.907,8 tỷ đồng. Khi mới chia tách, toàn huyện chỉ có khoảng 25km lộ giao thông nông thôn lưu thông xe 02 bánh, Đến nay hệ thống giao thông đường huyện, đường xã, trục ấp, xóm nhánh cơ bản thông suốt[9]. Đặc biệt tuyến quốc lộ đường Hồ Chí Minh từ Năm Căn đến Mũi Cà Mau dài hơn 50 km, được đưa vào khai thác thông toàn tuyến từ năm 2017, góp phần cho kinh tế, du lịch của huyện phát triển. Hạ tầng điện được quan tâm đầu tư đúng mức[10], đến nay tỷ lệ hộ dân sử dụng điện lưới an toàn đạt 98,74%, tăng 46% so với năm 2004, huyện cơ bản đạt tiêu về điện thuộc chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Hạ tầng giáo dục được đầu tư đồng bộ[11], đến nay, huyện có 27/30 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 (tăng 23 trường), trong đó có 02 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2. Hạ tầng y tế ban đầu phải trưng dụng Trạm Y tế xã Tân Ân và các khu tiền chế làm Trung tâm y tế, đến nay huyện đã xây dựng Trung tâm y tế huyện với quy mô 100 giường và 100% trạm y tế xã, thị trấn được xây dựng mới đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh cho Nhân dân trên địa bàn. Hạ tầng thiết chế văn hóa từng bước được cải thiện, đã đầu tư xây dựng Trung tâm Văn hóa – Thể thao huyện giai đoạn 1, có 03/06 xã có nhà văn hóa thể thao và 67/68 ấp khóm có nhà văn hóa đảm bảo phục vụ hoạt động văn hóa, văn nghệ thể thao của người dân trên địa bàn. Hệ thống trụ sở của huyện, các cơ quan, đơn vị khi đi vào hoạt động chưa có nơi làm việc, phải trưng dựng trụ sở của Lâm Ngư Trường Kiến Vàng làm khu hành chính, sau hơn 10 năm, hệ thống trụ sở của các cơ quan, đơn vị từng bước được xây dựng và đưa vào sử dụng và có 6/7 xã, thị trấn xây dựng trụ sở làm việc đạt tiêu chuẩn theo quy định.

Về thu hút đầu tư, phát triển doanh nghiệp, kinh tế tập thể: Để thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, huyện đã thu hút 11 doanh nghiệp đầu tư trên địa bàn với tổng vốn đầu tư trên 13.000 tỷ đồng[12]. Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn có bước phát triển, toàn huyện có 153 doanh nghiệp, cơ sở, với vốn đăng ký 404 tỷ đồng[13], có 1.344 hộ kinh doanh cá thể được cấp chứng nhận đăng ký với vốn đăng ký 126,934 tỷ đồng[14]. Kinh tế tập thể từng bước có sự chuyển biển về nhận thức và ngày càng phát triển đa dạng trên các lĩnh vực, ngành nghề, hiện nay đã có 38 HTX và 121 THT hoạt động với tổng số 2.379 thành viên, thu nhập xã viên, tổ viên bình quân đạt 53 triệu đồng người/năm. Một số hợp tác xã xây dựng được chuỗi liên kết giá trị với các doanh nghiệp gắn với giải quyết việc làm thường xuyên cho lao động nông thôn.

Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện theo từng giai đoạn và đạt được những kết quả quan trọng[15]. Nhất là năm 2022, huyện đã được phê duyệt Đề án xây dựng huyện Ngọc Hiển đạt chuẩn nông thôn mới theo tinh thần Kết luận của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Nghị quyết 07-NQ/TU của Tỉnh ủy. Ước đến cuối năm 2023, huyện có 02 xã cơ bản đạt chuẩn nông thôn mới, các xã còn lại đạt từ 15 tiêu chí trở lên (theo bộ tiêu chí mới); quan tâm chỉ đạo phát triển đô thị, hiện thị trấn Rạch Gốc và xã Đất Mũi được công nhận là đô thị loại V và thị trấn Rạch Gốc tập trung thực hiện xây dựng đô thị văn minh đến nay đã đạt 05/09 tiêu chí.

II. LĨNH VỰC VĂN HÓA – XÃ HỘI

 Giáo dục và đào tạo không ngừng phát triển cả về quy mô, chất lượng và hiệu quả giáo dục. Thời điểm mới chia tách, đội ngũ giáo viên thiếu khá nhiều, còn nhiều giáo viên thiếu chuẩn, cơ sở vật chất trường lớp khó khăn, tỷ lệ phòng học cơ bản thấp. Qua đó huyện đã tập trung đầu tư, chăm lo phát triển giáo dục, hệ thống trường lớp từng bước được sắp xếp phù hợp với tình hình thực tế theo từng giai đoạn[16], huyện thành lập mới 05 trường mẫu giáo, 02 trường THPT, đến nay toàn huyện có 30 trường[17], 100% trường được đầu tư xây dựng cơ bản[18].. Quy mô học sinh ổn định, hiện có 11.852 học sinh các cấp học. Chất lượng đào tạo được nâng cao, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp cuối cấp hàng năm đạt trên 99% và tốt nghiệp THPT đạt từ 98% trở lên. Phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập được thực hiện tốt.

Hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ có nhiều đổi mới. Nhiều dự án, mô hình ứng dụng đạt kết quả và được triển khai rộng rãi vào thực tiễn sản xuất và đời sống. Từ năm 2004 đến nay, toàn huyện đã triển khai hơn 90 đề tài, dự án ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ với kinh phí triển khai từ ngân sách trên 08 tỷ đồng, chủ yếu là lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, trong đó có hơn 10 đề tài, dự án cấp tỉnh. Tỷ lệ các đề tài, dự án mang lại hiệu quả đạt trên 73%. Ngoài ra các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đã ứng dụng công nghệ trong quản lý, điều hành và giải quyết công việc mang lại hiệu quả cao hơn.

Văn hoá - thông tin - thể thao đạt nhiều kết quả tích cực, chất lượng xây dựng đời sống văn hóa được nâng lên, các thiết chế văn hóa được quan tâm đầu tư đáp ứng yêu cầu sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Tỷ lệ hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa chiếm 93,09%; ấp, khóm đạt chuẩn văn hóa, chiếm 85,29%. Phong trào thể dục, thể thao, hoạt động văn hóa, văn nghệ được tổ chức thường xuyên với nhiều hình thức, làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân; kịp thời đề xuất cấp thẩm quyền công nhận các di tích lịch sử, văn hóa của địa phương[19]; hoạt động thông tin, truyên truyền được tăng cường[20]; công tác chuyển đổi số bước đầu đạt hiệu quả tốt[21].

Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân được quan tâm đúng mức, chất lượng khám chữa bệnh được nâng lên. Hiện tỷ lệ gường bệnh đạt 21 giường bệnh/vạn dân, tăng 165%; có 07 bác sỹ/vạn dân, tăng 05 bác sỹ; tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế tăng từ 61,54% lên 94,04%. Công tác phòng chống dịch bệnh được thực hiện tốt, đặc biệt đã chủ động, linh hoạt trong phòng, chống dịch bệnh COVID-19 có hiệu quả; các Chương trình mục tiêu Quốc gia về y tế được triển khai thực hiện tích cực, đồng bộ và hiệu quả[22].

Công tác an sinh xã hội được triển khai kịp thời, đồng bộ, bao phủ các đối tượng. Các chế độ chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng được thực hiện đúng, đầy đủ, kịp thời, huyện đã huy động hơn 22 tỷ đồng quỹ đền ơn đáp nghĩa, xây dựng, sữa chữa 827 lượt căn nhà tình nghĩa với tổng kinh phí 29 tỷ đồng. Chính sách đối với hộ nghèo, người nghèo được thực hiện tốt, công tác giảm nghèo có tiến bộ, bình quân giảm hộ nghèo từ 1,5 – 2%/năm[23]. Vận động quỹ vì người nghèo được 21,5 tỷ đồng; đã triển khai xây cất, sửa chữa 3.151 căn nhà cho hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn với số tiền hơn 65 tỷ đồng^[24]. Đặc biệt trong năm 2023, huyện đã tiếp nhận hỗ trợ từ các tập đoàn, doanh nghiệp 1.200 căn nhà cho người nghèo trị giá 96 tỷ đồng từ Đề án xây dựng huyện đạt chuẩn Nông thôn mới. Công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm được huyện quan tâm và triển khai thực hiện bằng nhiều hình thức, tỷ lệ lao động qua đào tạo hiện nay là 74,52%, tăng 54%, trong đó tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt 27,75%; hàng năm giới thiệu, giải quyết việc làm cho 3.000 – 3.500 lao động[25]

Công tác dân tộc, tôn giáo được thực hiện đảm bảo. Từ khi chia tách huyện đến nay, đã hỗ trợ 7.271 lượt hộ đồng bào dân tộc thiểu số về các dịch vụ xã hội cơ bản như nước sinh hoạt, nhà ở, đất ở, đất sản xuất, giáo dục, tiếp cận thông tin…, với tổng kinh phí 4,223 tỷ đồng; xây dựng 51 công trình, với kinh phí 6,928 tỷ đồng.  Luôn quan tâm, tạo điều kiện cho các tôn giáo hoạt động theo quy định pháp luật[26], để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, các tôn giáo đã được cấp thẩm quyền cho phép xây dựng 04 cơ sở [27] và 08 điểm sinh hoạt tôn giáo.

III. QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN, BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG, THÍCH ỨNG BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Công tác quản lý đất đai ngày càng chặt chẽ và thực hiện đúng theo các quy định của Pháp luật; những vướng mắc về đất đai từng bước được giải quyết. Công tác lập quy hoạch sử dụng đất, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư; Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất ngày càng chặt chẽ, kịp thời. Công tác bảo vệ môi trường được quan tâm, tích cực triển khai truyền thông về môi trường bằng nhiều hình thức đa dạng. Đầu tư một số công trình, thiết bị và triển khai hoạt động thu gom và xử lý rác thải[28]. Tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt được thu gom, xử lý đạt 91%; từ năm 2022 đến nay, huyện tập trung chỉ đạo thực hiện quy định về phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn đạt kết quả bước đầu, tỷ lệ hộ gia đình thực hiện thường xuyên đạt trên 37,5%; công tác xây dựng cảnh quan xanh – sạch – đẹp – an toàn chuyển biến tích cực; công tác kiểm tra, xử lý vi phạm về bảo vệ môi trường được tăng cường. Có 100% hộ gia đình sử dụng nước hợp vệ sinh và có 79,6% hộ dân được sử dụng nước sạch, tăng 73,26% so với năm 2004 (trong đó hộ sử dụng nước tập trung 44,22%). Triển khai thực hiện tốt công tác phòng chống thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu[29].

IV. QUỐC PHÒNG, AN NINH, TƯ PHÁP

Công tác quốc phòng, quân sự địa phương được quan tâm, chú trọng, đã chỉ đạo và tổ chức thành công nhiều cuộc diễn tập, luyện tập cấp huyện, cấp xã[30]. Công tác sẵn sàng chiến đấu, xây dựng lực lượng được đảm bảo theo quy định; chất lượng huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh được nâng lên; tuyển quân hàng năm đều đạt chỉ tiêu trên giao. Thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội. Công tác phối hợp giữa các lực lượng được thực hiện thường xuyên, chặt chẽ, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.

Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, thường xuyên mở các đợt tấn công, trấn áp tội phạm, tệ nạn xã hội. Tỷ lệ điều tra làm rõ các vi phạm, tội phạm từ 90% trở lên. Trật tự an toàn giao thông được tăng cường. Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc được quan tâm chỉ đạo, phát triển sâu rộng, huy động đông đảo quần chúng nhân dân tham gia giữ gìn an ninh, trật tự ở địa bàn dân cư

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được đẩy mạnh, từng bước có chuyển biến tích cực, nội dung, phương pháp và hình thức tuyên truyền phong phú, ngày càng chất lượng góp phần nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật của cán bộ và nhân dân. Công tác xây dựng, thẩm định văn bản quy phạm pháp luật được thực hiện chặt chẽ; các nhiệm vụ kiểm soát thủ tục hành chính trong lĩnh vực tư pháp được triển khai hiệu quả, góp phần quan trọng thực hiện cải cách tư pháp trên địa bàn huyện.

V. CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ

Công tác chính trị, tư tưởng được lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện thường xuyên; việc triển khai quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, Tỉnh ủy và của Đảng bộ huyện, nhất là nghị quyết đại hội Đảng các cấp được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, kịp thời, tỷ lệ cán bộ, đảng viên tiếp thu, học tập học đạt từ 98% trở lên. Triển khai thực hiện có hiệu quả cuộc vận động, thực hiện học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh qua các chuyên đề hàng năm gắn với thực hiện nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII, XIII đã góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên từng bước trưởng thành về nhiều mặt đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ qua từng giai đoạn. Qua đó, xuất hiện nhiều gương điển hình tiêu biểu trên các lĩnh vực được tuyên dương, khen thưởng.

Công tác tổ chức, cán bộ được quan tâm đúng mức. Toàn huyện có 50 tổ chức cơ sở đảng, trong đó có 11 đảng ủy và 39 chi bộ trực thuộc (tăng 14 TCCSĐ so với năm 2004). Các tổ chức cơ sở đảng đều nắm vững và thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo qui định, thực hiện tốt các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng, chất lượng sinh hoạt nâng lên, tỷ lệ đạt trong sạch vững mạnh hàng năm từ 80 % trở lên. Số lượng và chất lượng đảng viên được nâng lên, 20 năm qua, đã kết nạp mới 2.817 đảng viên, tổng số đảng viên toàn huyện hiện nay là 2.654 đảng viên[31], tăng 1.646 đảng viên so với năm 2004. Tỷ lệ đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ hàng năm đạt từ 85% trở lên.

Chất lượng cán bộ, công chức, viên chức được nâng lên. Khi mới chia tách, số lượng cán bộ còn thiếu và hạn chế về trình độ; nhiều cán bộ, công chức huyện chưa có trình độ đại học, hầu hết cán bộ, công chức cấp xã chỉ có trình độ trung cấp. Từ đó, huyện đã tập trung đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực[32], đến nay, 100% cán bộ, công chức cấp huyện, cấp xã có trình độ chuyên môn từ đại học trở lên,  90% có trình độ chính trị từ trung cấp trở lên. Đội ngũ cán bộ từ huyện đến cơ sở được sắp xếp, bố trí đảm bảo theo vị trí, việc làm. Công tác quy hoạch, bố trí, sử dụng, luân chuyển, điều động, bổ nhiệm, chính sách cán bộ được thực hiện chặt chẽ, đảm bảo theo quy định. Chỉ đạo tổ chức thành công các kỳ Đại hội Đảng bộ cấp huyện và cơ sở qua các nhiệm kỳ, chất lượng cấp ủy các cấp ngày càng nâng cao và từng bước trẻ hóa, đảm bảo tính kế thừa.

Công tác kiểm tra, giám sát được các cấp ủy Đảng quan tâm lãnh đạo ngày càng đi vào chiều sâu, kịp thời xây dựng chương trình, kế hoạch tổ chức thực hiện đạt hiệu quả. Chất lượng công tác kiểm tra, giám sát được nâng lên, góp phần nâng cao vai trò lãnh đạo, giữ vững kỷ luật, kỷ cương của các cấp ủy Đảng. Từ năm 2004 đến nay đã tiến hành kiểm tra, giám sát 988 lượt tổ chức cơ sở đảng và 1.317 lượt đảng viên, đã tiến hành xử lý kỷ luật 02 tổ chức đảng, 411 đảng viên vi phạm. Công tác giải quyết yêu cầu khiếu nại, tố cáo trong Đảng được quan tâm giải quyết theo quy đinh. Đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra, giám sát ngày càng nâng cao về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng cầu thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.

Công tác dân vận được đẩy mạnh theo hướng gần dân, sát dân, sát cở sở, tạo sự đồng thuận và phá huy sức mạnh của nhân dân trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương, hệ thống dân vận từ huyện đến cơ sở được củng cố, kiện toàn và hoạt động có hiệu quả; 100% ấp, khóm thành lập tổ dân vận. Công tác tập hợp phát triển đoàn viên, hội viên được quan tâm, ngay những năm đầu tái lập huyện, số lượng đoàn viên, hội viên chiếm 28,87% trên tổng dân số, đến nay tỷ lệ đoàn viên, hội viên chiếm 35,3%, tăng 6,43%.

Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội tiếp tục có sự đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, tích cực tập hợp đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân tham gia các phong trào hành động cách mạng, phong trào thi đua yêu nước như: Cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, đền ơn đáp nghĩa, phong trào thi đua “Dân vận khéo”; phong trào chung tay xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giảm nghèo bền vững, giúp nhau phát triển kinh tế; đẩy mạnh sản xuất kinh doanh giỏi, giải quyết việc làm…đã góp phần tích cực vào phát triển kinh tế xã hội nâng cao đời sống Nhân dân.

Công tác xây dựng chính quyền được chú trọng, chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân từng bước được nâng lên; thực hiện tốt chức năng giám sát; luôn quan tâm tiếp nhận và đề nghị các cơ quan chức năng giải quyết ý kiến, kiến nghị phản ảnh và nguyện vọng chính đáng của cử tri; đã lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thành công các cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và bầu cử đại biểu HĐND các cấp qua các nhiệm kỳ, đúng luật định. Ủy ban nhân dân huyện thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội theo giai đoạn và từng năm góp phần đưa kinh tế - xã hội phát triển toàn diện; quan tâm thực hiện tốt công tác cải cách hành chính, phục vụ ngày càng tốt hơn cho doanh nghiệp và nhân dân, nhất là đã đẩy mạnh việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến; đưa công nghệ thông tin vào phục vụ quản lý, điều hành góp phần xây dựng nền hành chính ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại[33].

Tóm lại, trong điều kiện hết sức khó khăn khi vừa mới chia tách, nhưng Đảng bộ đã tập trung triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị đạt được những kết quả quan trọng và tạo sự chuyển biến tích cực trên các lĩnh vực. Đây là tiền đề, là động lực để huyện phát triển trong những năm tiếp theo. Với những thành tích đó, trong 20 năm qua nhiều tập thể, cá nhân tiêu biểu được Nhà nước, Chính phủ, các bộ, ban, ngành, Trung ương và Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh tặng các danh hiệu và nhiều bằng khen. Đặc biệt năm 2014, Đảng bộ, dân và quân huyện Ngọc Hiển vinh dự được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba[34]. Đây là phần thưởng cao quý trong thời kỳ đổi mới, sẽ là động lực khích lệ Đảng bộ, dân và quân huyện nhà tiếp tục phấn đấu xây dựng huyện Ngọc Hiển đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2025.

Tuy đạt được nhiều kết quả quan trọng, nhưng vẫn còn những khó khăn, hạn chế nhất định. So với thời điểm mới chia tách, mặc dù có bước phát triển đáng kể nhưng vẫn còn thấp so với các địa phương trong tỉnh. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tuy đúng hướng, nhưng lĩnh vực công nghiệp – dịch vụ chiếm tỷ trọng còn thấp so với yêu cầu. Tăng trưởng kinh tế thủy sản, lâm nghiệp chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh, phát triển chưa bền vững. Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp phát triển chậm, quy mô nhỏ lẻ, sản phẩm OCOP chưa nhiều và sản lượng cung cấp ra thị trường còn ít; phát triển năng tái tạo còn chậm. Thương mại - dịch vụ phát triển khá tốt nhưng chưa phát huy tốt tiềm năng, thế mạnh về du lịch; thu hút đầu tư còn khó khăn; thu ngân sách hàng năm đạt thấp; hạ tầng kinh tế - xã hội có mặt chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất và về lộ giao thông. Công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch còn bất cập; Công tác bảo vệ môi trường đạt kết quả chưa cao; xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh chưa thật sự chuyển biến mạnh về chất lượng. Giáo dục, đào tạo có mặt chưa đáp ứng yêu cầu, còn tình trạng thiếu giáo viên cục bộ, chưa có chính sách đặc thù thu hút giáo viên. Chật lượng xây dựng đời sống văn hóa có nơi chưa đảm bảo; hiệu quả sử dụng các thiết chế văn hóa, thể thao còn thấp. Công tác y tế dự phòng, chất lượng khám chữa bệnh có mặt còn hạn chế; đội ngũ y, bác sĩ còn thiếu. Chưa phát huy tốt ngành nghề lao động nông thôn sau đào tạo; công tác giảm nghèo thiếu bền vững. Thu nhập bình quân đầu người thấp hơn bình quân chung của tỉnh. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội từng lúc, từng nơi còn phức tạp; ý thức chấp hành, bảo vệ pháp luật của một bộ phận Nhân dân còn hạn chế. Chất lượng hoạt động của một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa cao; nguồn phát triển đảng viên ngày càng khó khăn, tình trạng đảng viên đi làm ăn xa, bỏ sinh hoạt ngày càng nhiều; chất lượng nguồn nhân lực còn thấp. Hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương một số nơi, một số mặt chưa cao; việc đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội chưa đồng đều, công tác phát triển, quản lý, tập hợp đoàn viên, hội viên, còn nhiều khó khăn, hạn chế.

C. ĐỊNH HƯỚNG VÀ PHÁT TRIỂN HUYỆN NGỌC HIỂN ĐẾN NĂM 2025 VÀ GIAI ĐOẠN TIẾP THEO

Đại hội Đảng bộ huyện Ngọc Hiển lần thứ XII xác định mục tiêu tổng quát nhiệm kỳ 2020 – 2025 là “Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các cấp ủy đảng, xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới, văn minh đô thị và đảm bảo quốc phòng - an ninh. Khai thác có hiệu quả tiềm năng, nguồn lực, thế mạnh của địa phương, quyết tâm xây dựng huyện Ngọc Hiển phát triển nhanh và bền vững” và đề ra 05 nhiệm vụ trọng tâm và 03 khâu đột phá.

Để thực hiện đạt mục tiêu và triển khai hiệu quả, đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm, đột phá, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện đề ra, tạo tiền đề vững chắc cho việc xác định mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng và phát triển huyện Ngọc Hiển trong nhiệm kỳ tiếp theo, cần tâp trung:

- Tiếp tục triển khai thực hiện các văn bản chuyên đề của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện, Ban Thường vụ Huyện ủy khóa XII; hướng phát triển kinh tế hợp lý, bền vững; đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của địa phương; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất thủy sản. Tập trung quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững gắn với phát triển sinh kế từ rừng và du lịch sinh thái cộng đồng.  Đẩy mạnh phát triển du lịch trở thành lĩnh vực kinh tế mũi nhọn của huyện. Thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, phát triển nền kinh tế số, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy khởi nghiệp, sáng tạo; đẩy mạnh liên kế theo chuỗi giá trị.

- Huy động có hiệu quả các nguồn lực, phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi thành phần kinh tế xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; tập trung phát triển đô thị, xây dựng Đất Mũi trở thành đô thị du lịch sinh thái, phấn đấu đến năm 2025, huyện đạt chuẩn nông thôn mới và đạt nông thôn mới nâng cao vào năm 2030.

- Chăm lo phát triển sự nghiệp văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của quê hương; nâng cao chất lượng công tác giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân; thực hiện có  hiệu quả vấn đề đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân

- Tăng cường công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và các giải pháp hiệu quả thích ứng với biến đổi khí hậu. Tăng cường quốc phòng, an ninh, giữ vững ổn định chính trị - xã hội; thực hiện tốt công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

- Tập trung xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 về xây dựng chỉnh đốn Đảng; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ đảng viên; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong hệ thống chính trị và trên các lĩnh vực đời sống xã hội.

- Phát huy dân chủ, tăng cường kỷ luật, kỷ cương; nâng cao chất lượng, hiệu quả của Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các cấp. Thực hiện có hiệu quả Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, gắn kết chặt chẽ với xây dựng chính quyền điện tử; tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, đọi ngũ cán bộ, công chức, viên chức tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

- Tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội từ huyện đến cơ sở. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, phát huy tốt vai trò, sức mạnh Nhân dân trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động tại địa phương; xây dựng mối quan hệ đoàn kết gắn bó mật thiết giữa cấp ủy Đảng, chính quyền với Nhân dân. 

D. TRÁCH NHIỆM CỦA CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN VÀ NHÂN DÂN HUYỆN NGỌC HIỂN

Mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân trong huyện cần nhận thức rõ, đúng mức ý nghĩa của việc kỷ niệm 20 năm chia tách huyện - đây chính là dịp để huyện nhìn lại chặng đường đã qua, trân trọng và ghi nhận những nỗ lực, quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp nhân dân huyện nhà. Xác định đây không chỉ là trách nhiệm của các cấp, các ngành, cả hệ thống chính trị mà còn là trách nhiệm của mỗi người con quê hương Ngọc Hiển. Phát huy truyền thống cách mạng, ý chí tự lực, tự cường, mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân huyện cần thực hiện tốt một số nội dung sau:

- Tích cực học tập, rèn luyện, giữ gìn đạo đức, phẩm chất của người cán bộ, đảng viên và mỗi công dân theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phát huy tính năng động, sáng tạo, không ngừng tìm tòi học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, nâng cao năng lực công tác, học tập, lao động, sản xuất, góp phần xây dựng huyện Ngọc Hiển đạt chuẩn Nông thôn mới vào năm 2025, ngày càng phát triển nhanh và bền vững.

- Sẵn sàng tham gia các phong trào, cuộc vận động thiết thực của các cấp, các ngành, địa phương; các phong trào thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội và các hoạt động xã hội mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Nâng cao ý thức chấp hành các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và địa phương; thực hiện tốt quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân theo quy định, chủ động, tích cực tham gia thực hiện các tiêu chí nông thôn mới, đô thị văn minh; xây dựng cho mình và cộng đồng lối sống hài hòa, gần gũi, thân thiện với môi trường, phát huy truyền thống đoàn kết, cần cù, sáng tạo, thân thiện.

- Xung kích đi đầu trong mọi hoạt động, mọi nhiệm vụ; tích cực phòng chống các loại tội phạm, tệ nạn xã hội; luôn đề cao cảnh giác với các luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc và âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch hòng gây chia rẽ nội bộ Đảng, phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Kỷ niệm 20 năm chia tách huyện, đánh dấu một chặng đường đầy tự hào và cũng là sự tiếp nối một thời kỳ mới. Mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng với truyền thống của một huyện anh hùng, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Ngọc Hiển sẽ đoàn kết nhất trí, năng động, phát huy nội lực của mình, vận dụng một cách sáng tạo đường lối đổi mới của Đảng vào điều kiện và đặc điểm thực tế của huyện, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XII đề ra, xây dựng huyện Ngọc Hiển ngày càng phát triển bền vững, đạt chuẩn Nông thôn mới năm 2025; góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Cà Mau lần thứ XVI và Nghị quyết đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Phấn khởi, tự hào trước những thành tựu to lớn đã đạt được, toàn thể cán bộ, Nhân dân và lực lượng vũ trang trên địa bàn huyện tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội, thiết thực chào mừng kỷ niệm 20 năm chia tách và phát triển của huyện.

BAN TUYÊN GIÁO HUYỆN ỦY